"Moc srebra" Naomi Novik

Złoto od zawsze było przedmiotem pożądania. Toczono o nie wojny, było powodem kłótni i morderstw. Ten na pierwszy rzut oka niepozorny kruszec, który dopiero po poddaniu jubilerskiej obróbce staje się drogocenna błyskotką, był źródłem zarówno wielkiego nieszczęścia jak i radości. Od wieków naukowcy i filozofowie próbują znaleźć recepturę, za pomocą której stanie się możliwa zamiana innych metali w złoto. Do tej pory udało się to jedynie artystom : kuglarzom, reżyserom  i pisarzom. Z pewnością każdy z was znam baśń braci Grimm  pod tytułem Rumpelstitskin.  Opowiada ona o losach uwięzionej  w wieży dziewczyny, którą król zmusił do zamiany  słomy w złoto.  Z pomocą przyszedł jej karzeł,  któremu  w zamian  obiecała oddanie swojego pierworodnego  dziecka. Kiedy chłopczyk  przyszedł na świata młoda kobieta poprosiła karla by nie zabierał jej syna. Ten kolejny raz się zlitował i dał jej 3 dni na zgadniecie  jego prawdziwego imienia. Jak to w bajkach bywa  wszystko zakończyło się słowami: I żyli długo i szczęśliwie. Naomi  Novik,   z pewnością czytała tę  baśń gdyż na pierwszy rzut oka widać, iż to właśnie ona stała się źródłem inspiracji dla "Mocy srebra". Jednak nie martwcie się.  Autorka nie stworzyła kopii doskonałej tylko dzieło,  które zachwyca pięknem wykonania, poraża kolorystyka i szokuje fantazją.

Ci, którzy śledzą mój blog wiedzą, że po wstępie powinna pojawić się notka wydawnicza bądź też opis zamieszczony na tylnej okładce książki. System ten przyjęłam dawno temu i do tej pory się sprawdzał. Jednak w przypadku powieści Naomi Novik, gdzie mamy wielu bohaterów z których każdy opowiada swoją własną, fascynującą historię, przytoczenie jedynie postaci Mirjem (to właśnie ją wybrał wydawca na teaser) będzie niesprawiedliwe i krzywdzące. Szczególnie wobec Iriny i Wandy, więc zamiast streszczenia zamierzam przedstawić te trzy cudowne kobiety, dzięki którym powieść stała się istnym majstersztykiem.

Rzecz cała, dzieje się w średniowiecznej ala Litwie (Litwas), która u autorki jest czymś w rodzaju połączenia Rosji z Polską. To właśnie tam, w małej miejscowości, mieszka Mirjem, córka lichwiarza o złotym sercu. Moja mama zawsze mi powtarzała, że ludzie bez kręgosłupa za to z sercem przepełnionym empatią i miłością dla bliźniego, powinni zajmować się sztuką, a nie liczeniem pieniędzy. Panov Mandelsztam jest doskonałym przykładem na prawdziwość jej słów. Mężczyzna lekką ręką pożyczał, jednak kiedy przychodziło do odzyskania długu, to miękły mu lędźwie. Rodzina głodowała. Kiedy pewnego dnia matka Mirjem zachorowała dziewczyna stwierdziła, że ma dość. Przejrzała dokumenty ojca, zaczęła kreślić i rachować i na papierze wyszło, że wystarczy przejść się po paru domach, a ich fortuna się odwróci. Może wam się wydawać, że zachowanie młodej kobiety było aroganckie, bezczelne czy nawet bezduszne. Jednak jak wy byście się zachowali, gdyby to wasi najbliżsi cierpieli głód i choroby? Niech pierwszy rzuci kamieniem-jak mówi Biblia. Ja tam się cieszę, iż Mirjem znalazła w sobie odwagę by przejąć interes ojca, by chodzić od domu do domu i zabierać to co jej się należy, nawet jeśli miałby to być ostatni talerz zupy. Już w kilka tygodni zdobyła sobie szacunek i posłuch wśród okolicznych wieśniaków i stając się jedyną, miejscową lichwiarką. Fucha dobra, jak przystało na panienkę z szanującej się, żydowskiej rodziny.
Podróżując wraz z Mirjem odwiedzamy chatę, w której wychowuje się Wanda. No może, "wychowuje" to zbyt dużo powiedziane, gdyż los dziewczyny, jej edukacja ani dobrobyt, raczej nikogo nie interesują. A już na pewno nie jej zapijaczonego ojca, pielęgnującego jedynie swoją żyłkę do hazardu. Kiedy Wanda dowiaduje się, że jej rodziciel nie ma pieniędzy na spłatę swoich długów i to ona musi pójść na służbę do domu lichwiarki, w głębi serca jest szczęśliwa, gdyż wie że wszędzie będzie jej lepiej niż w rodzinnym domu. Martwi się losem swoich młodszych braci i wie, że zarobione przez nią pieniądze pomogą im w życiu. Jest troskliwą, roztropną i niezwykle opiekuńczą siostrą, taką jaką każdy z nas by chciał mieć po swojej stronie.
Ostatnią z głównych bohaterek jest księżniczka Irina. Takie postacie jak ona, nie cieszą się zbyt wielką popularnością wśród twórców. Baśniowe panny z wielkich rodów są zazwyczaj piękne i głupiutkie. Tym razem jest na odwrót. Irina urodą nie grzeszy, jednak jej umysł jest bystry niczym rwąca rzeka, ale nawet on w niczym nie pomaga, i ze względu na swoją aparycję, kobieta nie ma szans na znalezienie męża na poziomie. Sytuacja diametralnie się zmienia kiedy w jej ręce trafia Starzykowa biżuteria, która ma moc niezwykłej przemiany.
Poznaliście trzy bohaterki, trzy historie, jednak wierzcie mi, to jest dopiero połowa. Naomi Novik postawiła na wielogłosowość i jej potencjał wykorzystała w stu procentach. Bohaterów jest kilkunastu, i choć na pierwszy plan faktycznie wysuwają się postaci kobiece, to spotkamy tu również mężczyzn, młodych chłopców oraz fantastyczne elfy, czyli starzyków.

Pewnie się zastanawiacie co te wszystkie postacie mają ze sobą wspólnego i jakim cudem autorce się udało połączyć wszystkie wątki w spójną całość z zaskakującym i znakomicie dopracowanym zakończeniem? I tutaj właśnie objawia się kunszt pisarski Novik. Największym zarzutem wobec tej książki, z jakim się spotkałam, jest zbytnia "powolność" akcji. Czytelnicy narzekają, że dzieje się zbyt mało i zbyt wolno, dzieło przeładowane jest zbędnymi opisami i dialogami, a całość, gdyby ją skrócić do 300 stron, zdecydowanie zyskałaby na jakości. Proszę państwa, ja się z tym nie zgadzam a uwierzcie mi, zawsze szukam dziury w całym. Zdarza mi się kilkukrotnie przeczytać książkę, wybebeszyć ją i wywrócić na nice, byle tylko znaleźć szpilkę, którą mogłabym wbić. Tym razem fabuła, bohaterowie, wykreowany przez bohaterkę świat wraz z jego magicznymi stworzeniami, tak mnie zafascynował, że nie miałam czasu zwracać uwagi na niedociągnięcia. Zresztą teraz, już po zastanowieniu, stwierdzam że nie ma takiej potrzeby. "Moc srebra" jest po prostu dobrą, fascynującą, mądrą i wbrew pozorom niezwykle współczesną książką, która nie zasługuje na krytykę.
Noami Novik nie skopiowała powieści braci Grimm tylko stworzyła swoją własną wariację na jej temat. Wbrew pozorom to nie sama przemiana jednego kruszcu w drugi, jest głównym motywem tej książki, lecz przetrwanie w trudnych warunkach, miłość z rozsądku oraz skomplikowane relacje rodzinne. Litwas, przedstawiony przez autorkę, przypomina nam Polskę naszych pradziadów. Rozległe łąki, orne pola, mroczne bory. Ludzie żyją z dnia na dzień robiąc wszystko by przeżyć. Jednak nie martwcie się "Moc srebra" to nie traktat o życiu na roli. To opowieść o nadchodzącej zimie, temat jakże dziś popularny. Wraz z zimą i śniegiem pojawia się w lesie droga , którą przemierzają Starzykowie. Są również lustra do innych światów oraz car który podpisał traktat z demonem. Podsumowując : Będzie się działo.

"Moc srebra" to opowieść o kobietach, które uratowały świat. Jednak one nie wybiegły na plac boju z mieczem w rękach, lecz działały mądrze, często zakulisowo. Mało kto z nas pokocha Mirjem. Powiedzmy sobie szczerze : zimna z niej suka. Ma lodowate serce, brak jej skrupułów, dąży do celu po trupach. Choć los, który ją spotkał, do najprzyjemniejszych nie należy, tak czytelnik się cieszy z zaproponowanych przez autorkę rozwiązań. I właśnie to w tej książce jest najpiękniejsze : że każdy dostaje to na co zasłużył. Jak to bywa w baśniach , nie mamy tutaj stricte złych i dobrych postaci (no może oprócz demona, ale już taka jego natura), każdy potrafi się zmienić gdyż tkwi w nas ziarenko dobroci, któremu musimy pozwolić wykiełkować.

"Moc srebra" było moim pierwszym, niezwykle udanym spotkaniem z autorką. Z jednej strony żałuję, że to już koniec, z drugiej cieszę się, gdyż gdyby coś dodać, zepsułoby to całą ,misternie budowaną, konstrukcję. Świat zbudowany przez Novik, na poły baśniowy na poły przerażający, całkowicie mnie pochłonął, bohaterowie skradli moje serce, a elementy bajkowe i legendarne, nadały całości magicznego, wielopoziomowego, wymiaru. Jeśli nadal was nie przekonałam to dodam, że spotkacie tu również nienachalny wątek miłosny, który osłodzi wam całe zło, które spotyka postaci. Polecam z całego serca. 


Tytuł : "Moc srebra"
Autor : Naomi Novik
Wydawnictwo : Rebis
Data wydania : 29 stycznia 2019
Liczba stron : 512
Tytuł oryginału : Spinning Silver


Za możliwość przeczytania i zrecenzowania książki serdecznie dziękuję portalowi : 
https://sztukater.pl/

2 komentarze:

  1. Książka, z tego co piszesz, ma niezwykły klimat baśni, w której wszystko jest możliwe. Intryguje mnie jak kończy się ta historia a poza tym wzrok przyciąga okładka.

    OdpowiedzUsuń
  2. Czuję się zaintrygowana. Ta książka, wedle Twojego opisu, ma wszystko czego szukam :)

    OdpowiedzUsuń

Copyright © 2014 CZYTANKA NA DOBRANOC , Blogger